Ekspozycja na cierpienie i skutki przemocy a wtórny zespół stresu pourazowego w pracy lekarzy weterynarii. November 2020; In order to test these hypotheses, analysis comprised simple
Zespół Stresu Pourazowego znany też pod nazwą PTSD jest poczuciem zachwiania wewnętrznej równowagi, po przeżyciu traumatycznego, granicznego wydarzenia. Sytuacją, która prowadzi do takiego stanu jest każda, gdzie zagrożone zostało życie, bądź też inne żywotne potrzeby oraz wartości. Dawniej PTSD był przypisywany jedynie weteranom wojen, jednakże od jakiegoś czasu wiedza się w tym zakresie poszerzyła i psychiatrzy wiedzą, już że może on dotknąć każdego. Jakie są objawy PTSD? Osoba dotknięta PTSD zwykle przez szereg tygodni, a nawet miesięcy, czuje, że indukujące się myśli związane z wydarzeniem powodują lęk. Osoba ta może przeżywać koszmary senne, bądź też retrospekcje. Układ wegetatywny zostaje nadmiernie pobudzony co skutkuje gwałtownym łomotaniem serca, zwiększonym ciśnieniem tętniczym. Objawy pojawiają się w ciągu pół roku od zaistnienia traumatycznego wydarzenia. Złożony zespół stresu pourazowego jest wynikiem nakładających się na siebie traum, które powstają w złożony sposób. O tym jak powstaje trauma, możemy przeczytać więcej na stronie oraz kiedy zmienia się ona w PTSD. Może to przydarzyć się każdemu z nas, w najmniej oczekiwanym momencie życia. Warto zadbać o zdrowie i odwiedzić specjalistę w celu uzyskania odpowiedniej pomocy. W jaki sposób rozpoznać PTSD? Lekarze psychiatrzy określili szereg zdarzeń, które muszą się wypełnić, by móc powiedzieć, że pacjent przeżył PTSD. Po pierwsze, musi zaistnieć traumatyczne wydarzenie, Osoba taka musi być świadkiem bądź też ofiarą traumatycznych wydarzeń. Wydarzeniu temu towarzyszyły: bezsilność, lęk, przerażenie. Wydarzenie musiało przeżyte zostać w jeden ze wskazanych powyżej sposobów, w szczególnie silny sposób. Wspominanie powoduje traumę, jednakże jednostka nie jest w stanie w sposób skuteczny oderwać się od tych myśli. Sny związane z tym wydarzeniem są przerażające, niepokojące. Osoba może mieć wrażenie, że wydarzenie, które wywołało stres pourazowy, stale się powtarza. Wewnętrzne oraz zewnętrzne sygnały przypominają o tamtym wydarzeniu. Występują psychologiczne reakcje organizmu, związane z wydarzeniem, będzie to nadmierna aktywność bądź też przeciwnie, bezruch, apatia. Osoba stara się uniknąć bodźców związanych z wydarzeniem, zachodzi też nadmierne pobudzenie, mogą pojawić się wybuchy gniewu oraz nadmierna czujność. Na PTSD narażony jest każdy, gdyż życie jest nieprzewidywalne, a ekstremalne lub długotrwałe zagrożenie może przeżyć każdy. Nie istnieje jedna właściwa technika, która pozwoli na całkowite wyleczenie. Należy całkowicie zrezygnować w trakcie leczenia z alkoholu oraz z wszelkich używek, które jedynie potęgują objawy PTSD. Ważne jest wybranie techniki relaksacyjnej, która załagodzi nagłe nasilenie emocji. Czym jest PCL-C? PTSD Check List- Civilian Version to test składający się z siedemnastu pytań, opracowany przez zespół naukowców w 1994r., który po rozwiązaniu go przez pacjenta da odpowiedź, czy i jakie symptomy wykazuje osoba, która przeżyła traumę. Na każde z pytań na teście pacjent ma odpowiedzieć według pięciostopniowej skali, gdzie 1 oznacza w ogóle, natomiast pięć to bardzo często.
ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO👉CO CZUJE OSOBA Z PTSD?🫣⛔️♦ KONSULTACJE♦ WSPÓŁPRACA👉patrykpiotrjanas@gmail.com♦ INSTAGRAM https://www.instagram.com
Artykuł przedstawia krótką charakterystykę zespołu stresu pourazowego ukazaną z dwóch perspektyw: psychologicznej; pokazane zostały głównie objawy psychopatologiczne, na jakie cierpią pacjenci z tym zespołem. Drugi obszar analizy – na nim głównie skupia się większa część tekstu, przedstawia badania neuropsychologiczne oraz neurobiologiczne, które mogą stać się punktem wyjścia dla zrozumienia objawów i dynamiki samego zespołu. Wyniki te pochodzą zarówno z badań przeprowadzanych za pomocą procedury diagnozy neuropsychologicznej, jak i metod neuroobrazowania: – metodami ukazującymi zmiany w strukturze mózgu i obrazującymi funkcjonowanie mózgu. Została także podniesiona kwestia możliwości wykorzystania tych metod w postępowaniu stresu pourazowego – historiaMimo, iż sam termin „zespół stresu pourazowego” pojawił się na początku lat osiemdziesiątych, takie symptomy, jakie opisuje się u pacjentów z tym rozpoznaniem już dużo wcześniej stały się przedmiotem analizy psychiatrycznej i psychologicznej. Przyjmuję się, że opisywana przez psychoanalityków „nerwica wojenna”, którą rozpoznano u wielu żołnierzy po I wojnie światowej odpowiada objawowo właśnie dzisiejszemu PTSD, zwłaszcza wśród pacjentów, którzy byli weteranami wojny w Wietnamie. Podobne analogie można zauważyć w przypadku badań nad osobami, które przeżyły pobyt w obozie koncentracyjnym. Warto więc zaznaczyć, że to w Europie po raz pierwszy badacze zajmujący się zaburzeniami psychicznymi zwrócili uwagę na to, że silne, traumatyczne przeżycia mogą w pewnym stopniu zaburzyć funkcjonowanie psychiczne człowieka. Kontynuując zainteresowanie tym zagadnieniem członkowie Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego przeszło 20 lat temu zauważyli wśród wspomnianych już weteranów wojny w Wietnamie, trwałe i głębokie zmiany w funkcjonowaniu psychicznym i psychofizycznym. W tym też okresie pojawiły się badania skoncentrowane na rodzaju traumatycznych przeżyć i wynikających z nich konsekwencji psychicznych, ale nie związanych z wojną. Objawy te związane były z przeżytym gwałtem, przemocą wobec dzieci i kobiet. (Burgess, Holmstrom, 1994, Kempe i Kempe, 1979, Walker, 1979).W związku z tym zjawiskiem w psychiatrii i psychologii pojawia się nowa jednostka nozologiczna – zespół stresu pourazowego, znana w literaturze jako Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD). Zespół ten obejmuje zaburzenia psychiczne wynikające z gwałtu, agresywnego napadu, walki frontowej, katastrof komunikacyjnych, oraz tzw. „men-made disorders” (bombardowanie, tortury, obozy koncentracyjne a ostatnio terroryzm). Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (American Psychiatric Association) określa nie tylko co może powodować PTSD, ale także z czym to zaburzenie jest związane, a mianowicie z zagrożeniem życia i towarzyszącą temu ono także permanentnego odtwarzania traumy, a w konsekwencji koszmarnych snów związanych z traumą , przypominania i rozpamiętywania jej, uporczywego unikania – przede wszystkim wspomnień i sytuacji kojarzących się z traumatycznym wydarzeniem i zmniejszeniem ogólnej reaktywności – unikania uczuć, myśli związanych z traumą, przypominania ważnych aspektów traumy, chłodu emocjonalnego w kontaktach interpersonalnych. Dotkliwymi objawami psychofizycznego pobudzenia są zaburzenia z zasypianiem lub snem, trudności w koncentracji, drażliwość, wybuchy gniewu i złości (Lis-Turlejska, 1998a). Często powtarzającym się objawem występującym w PTSD jest silne napięcie wywołane każdym wspomnieniem o wydarzeniu, czy też przedmiotem który się z tym wydarzeniem kojarzy, a także przeżywania nagłego poczucia o intruzywnym charakterze, że wydarzenie znów ma z pracami badawczymi nad PTSD, w USA pojawiają się wystandaryzowane metody pomiaru natężenia jego objawów, diagnozowania ich (The PTSD Checklist-PCL: clinical Administrated PTSD Scale -CAPS; Missisipi Scale ).Badania tego zjawiska wyraźnie wskazują, że przewlekle przeżywany stres wywiera długofalowy wpływ na powstanie zaburzeń psychicznych. Badania te pozwalają również na zrozumienie nie tylko istniejącego schematu funkcjonowania biologicznego związanego z traumą, a także sposobu widzenia świata, osobowości. Schemat ten nie związany jest z podłożem genetycznym, a raczej z długotrwałymi przeżyciami , które spowodowały bezradność (Van der Kolka, McFarlane, 1996).Ci sami autorzy wyraźnie wskazują, że zespół stresu pourazowego jest procesem, który ma w swoim przebiegu etapy:ostrą reakcję pourazową,chroniczną reakcję na traumatyczne zdarzenie orazadaptację organizmu do znoszenia tych autorów i Yehude (1995) cechą charakterystyczną PTSD jest fakt długotrwałego występowania reakcji po pewnym okresie inkubacji objawów, zanim dadzą o sobie znać. Reakcja szoku pojawiającego się bezpośrednio po traumatycznym zdarzeniu nie jest jeszcze zespołem stresu pourazowego. Reakcja ta traktowana jest jako coś naturalnego. Uświadomienia sobie objawów postraumatycznych może mieć szczególne znaczenie w poradzeniu sobie, a nawet w terapii. Trzeba jednak wspomnieć, że coraz częściej podnosi się kwestię pewnych wrodzonych predyspozycji, o charakterze neurobiologicznym, które w znacznym stopniu wpływają na występowanie tego zespołu. Nie do końca uprawnione wydaje się twierdzenie, że tylko czynniki psychospołeczne wpływają na powstanie omawianego zaburzenia, gdyż wówczas wszystkie osoby, które zostały poddane takim negatywnym oddziaływaniom musiałyby przejawiać syndromy PTSD, podczas gdy wiadomo, że tak nie jest. Dlatego też, nie można traktować samego zespołu wyłącznie jako zjawiska w pełni determinowanego czynnikami jednak pod uwagę owe czynniki psychologiczne, wymienia się następujące: wadliwa sieć wsparcia społecznego lub jego brak, osobowość i oczywiście doświadczenie życiowe w znoszeniu cierpienia – czyli sposób i skuteczność w radzeniu sobie z sytuacjami osób ujawniających klasyczne objawy PTSD pojawiają się także pewne symptomy występujące też w innych jednostkach nozologicznych: dystymia, zaburzenia lękowe, kompulsywno-obsesyjne, impulsywne zachowania, nadużywanie i uzależnienie od środków zmieniających nastrój (psychoaktywnych), szereg objawów, które można określić jako somatyzację stanu psychicznego. Syntetycznie ujmując, objawy PTSD obejmują zmiany w regulacji pobudzenia afektywnego, zmiany w zakresie świadomości, koncentracji uwagi i wspomnianą wyżej somatyzację oraz zaburzenia charakterologiczne (Herman, 1998, van der Kolk, 1998b).Dokonując charakterystyki PTSD nie sposób pominąć jeszcze dwóch bardzo istotnych kwestii. Znaczna część autorów traktuje ten zespół jako zaburzenie, w którym podstawowym patomechanizmem jest intensyfikacja reakcji o podłożu lękowym, tym samym wydaje się, że należało by uznać zespół stresu pourazowego za zaburzenie typowo afektywne, wywołane czynnikami egzogennymi. Jednak współcześnie zwraca się również uwagę na poznawcze zaburzenia obserwowane u pacjentów z tym rozpoznaniem (Horner, Hammer, 2002). Należy tu wymienić: wspomnienia o charakterze intruzywnym, to jest takie, które pojawiają się w polu świadomości niezależnie od woli i intencji danej osoby, poza tym obserwuje się ogólny stan, kiedy pacjent nie jest w stanie do końca zapanować na efektywnością funkcjonowania pamięci w tym sensie, że nie może z niej wydobyć tych informacji, które w danej sytuacji mają adaptacyjne znaczenie (np. są niezbędne do zaplanowania jakiegoś zadania), ponadto; nierzedko pacjenci zgłaszją różnego typu zaobserwowane u siebie luki pamięciowe, które przybierają postać psychogennej amnezji. Jako zaburzenie w poznawczej sferze funkcjonowania wymienia się często trudności w koncentracji drugiej strony, trzeba jednak pamiętać, że znaczna większość badań nad pacjentami z PTSD dokonywana jest właśnie na osobach, które zgłaszają się do psychiatrów, psychologów, a więc na jednostkach u których najprawdopodobniej objawy są bardzo nasilone. To skłania do uważniejszego przyglądania się wynikom takich badań, gdyż istnieje niebezpieczeństwo, że obraz symptomów prezentowany w takich opracowaniach jest znacznie przeostrzony i nie wszystkie omawiane tam objawy rzeczywiście występują u wszystkich pacjentów, u których można rozpoznać zespół stresu kwestią podnoszoną w pracach będących analizami skutków długotrwałego przeżywania sytuacji traumatycznych jest persperktywa neuropsychologiczna jaka także okazuje się znajdować swoje miejcse w tych pewien zestaw najczęściej powtarzających się cech i właściwości wykonań wszelkigo rodzaju prób kliniczno-eksperymentalnych, które mogą wejść w zakres diagnozy neuropsychologicznej. I tak na przykład, u badanych weteranów wojny w Wietnamie bardzo często obserwuje się gorszy niż w grupach kontrolnych wskaźnik poziomu kompetencji wzrokowo-konstrukcyjnych. Następnym powtarzającym się wynikiem badań neuropsychologicznych jest obniżenie wyników w podtestach badających natychmiastowe i odroczone przypominanie treści werbalnych (Horner, Hamner, 2002; Bremner, 1993). Istotnie gorsze pod względem jakościowym są wyniki zadań wzrokowo-przestrzennych (wykonania są widocznie uboższe). W trakcie wykonywania wszelkiego rodzaju zadań i próbek klinicznych pacjenci mają większe problemy z koncentracją uwagi, obserwuje się także obniżenie wyników w próbach badających pamięć werbalną i wzrokowo-przestrzenną i w zadaniach, w których trzeba wykazać się umiejętnością rozwiązywania problemów. Jest jednak pewna uwaga dotycząca tego zbioru wyników. Mianowicie, okazuje się, że deficyty poznawcze, o których świadczą wyniki badań neropsychologicznych są tym bardziej nasilone, im częściej objawom PTSD towarzyszą inne zaburzenia psychiczne, takie choćby jak depresja. Może to mieć dość istotne znaczenie w przypadku, gdyby taka analiza neuropsychologiczna byłaby dokonywana na przykład na potrzeby orzecznictwa grupa badań – nad osobami, które nie były weteranami wojennymi, ale ofiarami przemocy, w tym przemocy seksualnej, dostarcza zbliżonych wyników. Na pierwszy plan wysuwają się problemy z funkcjonowaniem pamięci, przypominania bezpośredniego i odroczonego – przede wszystkim treści werbalnych. Co istotne; takie wyniki nie rzadko uzyskiwano badając kobiety, będące ofiarami przemocy seksualnej wiele lat przed dokonywaniem diagnozy neuropsychologicznej – często były to dorosłe osoby, które przez długi czas były molestowane seksualnie w dzieciństwie. Przemawia to bardzo wyraźnie za trwałym charakterem zmian w organizacji życia psychicznego u pacjentów, u których rozwinął się pełnoobjawowy zespół stresu jak problemy pamięciowe są najczęściej diagnozowane metodami neuropsychologicznymi, tak zmniejszenie objętości hipokampa jest najczęściej prezentowanym wynikiem badań z użyciem metod neuroobrazowania. Stopień tego ubytku jest najczęściej wprost proporcjonalny do stopnia trudności pamięciowych. Przyjmuje się, że po kilku latach od sytuacji traumatycznej, u osób z pełnoobjawowym PTSD ubytek ten może osiągnąć około 10 – 12% wcześniejszej objętości. Jego stopień jest też często zbieżny z ogólną „ostrością“ wszystkich innych objawów analizowanego zespołu. Uzyskano różne wyniki jeżeli chodzi o lateralizacje tych patologicznych zmian. Istnieją pewne hipotezy co do przyczyn takich zmian neuroanatomicznych. Sytuacja stresowa powoduje wzrost wydzielania hormonów z grupy sterydów i glikokortykoidów, które trafiając zwrotnie do mózgu po prostu zużywają tlen „przeznaczony“ dla podtrzymania funkcji biologicznych pewnej specyficznej grupie komórek nerwowych – właśnie tych, z których zbudowany jest hipokamp (Niehoff, 2000). Jest to w ogóle jeden z dowodów na to, że tego typu zaburzenia neuronalne mogą być specyficzne tylko dla PTSD, rozregulowanie funkcji osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (wydzielanie adrenaliny) jest specyficzne dla wszelkich reakcji na stres, z drugiej zaś strony długotrwałe „zalewanie“ neuronów hipokampa, – zupełnie proste do wyjaśnienia u pacjentów z PTSD, którzy przecież przeżyli często wiele bardzo silnie stresujących wydarzeń – hormonami takimi jak kortyzol może powodować opisane wyżej zmiany w obrębie tej struktury mózgowej (choć nie wyklucza to wspomnianych wcześniej pewnych neurobiologicznych predyspozycji, które również mogą mieć istotny wpływ na powstanie u danej osoby PTSD) .Coraz częściej w literaturze neurobiologicznej można spotkać doniesienia o badaniach osób z PTSD metodami funkcjonalnymi. Pokazują one dynamikę pracy mózgu, jego działanie. Dają także w zasadzie nimożliwe do zdobycia w inny sposób obrazy tego jak mózg funkcjonuje w danej sytuacji – na przykład, jak reaguje na prezentowane bodźce. Badania te wykazują u pacjentów z zespołem stresu pourazowego zaburzenia funkcjonowania w obrębie kilku obszarów układu limbicznego, jak i okolicach korowych funkcjonalnie i anatomicznie powiązanych z tymi obszarami. Następuje wzrost aktywności tych części mózgu, które odpowiedzialne są za regulację i generowanie emocji oraz pamięci, przy czym towarzyszy temu obniżenie aktywności funkcjonalnej przedniego zakrętu obręczy. Takie wyniki mogą stanowić neurofizjologiczną podstawę efektu zwanego flashback – opisywanego często u pacjentów z PTSD nagłego, intruzywnego nawrotu wspomnień, lub też wizji sytuacji traumatycznej (Hamner i in., 1999). Struktury przedniego zakrętu obręczy są zaangażowane w obrót informacji na kręgach funkcjonalnych – zwłaszcza czołowych korowo-podkorowych – oraz wzbudzenie innych okolic korowych. Uczestniczy też w kontroli i hamowaniu pobudzeń płynących z części podkorowych mózgu do kory. Dlatego osłabienie funkcjonowania tej struktury może spowodować pogorszenie kontroli korowej nad obszarami związanymi z procesami emocjonalnymi i pamięcią. Warto także przywołać badanie, w którym wykorzystano możliwość obserwacji pracy mózgu w trakcie ekspozycji bodźców związanych z urazowym wydarzeniem. Okazało się, że w takiej chwili istotnie zwiększa się przepływ krwi w prawostronnych obszarach limbicznych i paralimbicznych, w prawej korze wyspy (wewnętrzna – przyśrodkowa część kory płata skroniowego) oraz zmniejszenie regionalnego przepływu krwi po lewej stronie w obrębie struktur skroniowych i obszaru Broca. Gdyby w tym momencie nawiązać do koncepcji asymetrii funkcjonalnej procesów regulujących emocje, to można stwierdzić iż u pacjentów z PTSD przeważa nie do końca uświadomione, przetwarzanie niewerbalizowalnych bodźców emocjonalnych; głównie tych o negatywnym charakterze. Wzrost regionalnego przepływu krwi w przedniej części kory przedczołowej, tylnych obszarach obręczy i korze ruchowej obserwowane były u kobiet molestowanych seksualnie w dzieciństwie, poza tym obserwuje się nagły wzrost przepływy krwi w projekcjach wzgórzowo-korowych w trakcie fenomenologicznie odczutego przeżycia typu flashback (Horner, Hamner, 2002).Podobnych doniesień jest jeszcze wiele, w tym momencie jednakże ważne jest co one oznaczają dla funkcjonaowania pacjenta z zespołem stresu pourazowego. Ogólnie rzecz biorąc, mózg takich osób funkcjonuje w pewien szczególny sposób. Aktywność obszarów podkorowych dominuje nad aktywnością korową mózgu. Efektem takiej organizacji funkcjonalnej jest właśnie cały zestaw objawów PTSD. Osoba z tym zespołem nie jest do końca zdolna zapanować nad swymi przeżyciami ani nad intruzywnymi wspomnieniami traumy, nie jest w stanie tak jak osoba bez owego zespołu krytycznie podejść i przepracować negatywnych reakcji emocjonalnych, jej możliwość refleksji nad wydarzeniami jest prawdopodobnie w jakimś stopniu ograniczona, na pewno też dużo trudniej jest jej nabrać do takich wydarzeń jakiegokolwiek dystansu, tym samym powrócić do stanu „normalnego“ funkcjonowania. Traumatyczne wydarzenia są po prostu „na stałe“ wbudowane w jej sposób postrzegania rzeczywistości i przeżywania swoich tu po krótce zagadnienie ma niejako dwie dalsze konsekwencje. Po pierwsze; diagnoza neuropsychologiczna może okazać się bardzo użyteczna w uzyskaniu pełnego zespołu objawów jaki jest charakterystyczny dla PTSD. Nie wykluczone, że może ona zostać wykorzystana w procedurze opiniowania sądowo-psychiatrycznego, psychologicznego w przypadku ofiar przemocy, u których można zaobserwować syndromy drugie zaś, samo zagadnienie może się okazać bardzo cenne i interesujące z czysto poznawczego punktu widzenia, dlatego, że jest bardzo dobrym przykładem tego, iż wydarzenia psychospołeczne mogą wywołać pewne zmiany w strukturze funkcjonalnej mózgu. Niestety, duża część psychologów, którzy są przeciwni uwzględnianiu w koncepcjach psychologicznych czynników neurobiologicznych i ich wpływu na organizację zachowania często są przekonani, że pod pojęciem „czynniki neurobiologiczne“ rozumie się tylko prosty determinizm genetyczny. Podczas gdy perspektywa neurobiologiczna często odwołuje się właśnie do takich zjawisk kiedy to organizacja mózgu wpływa na zachowania i w znacznym stopniu je determinuje, ale sama nie musi być wcale zdeterminowana tylko wpływami genetycznymi, – przeciwnie – może być w jakimś stopniu wynikiem wpływów o charakterze zakończenie można dodać, że powrót do zdrowia ofiar przemocy, czy też jakiejkolwiek traumy uzależniony jest od historii zaburzeń psychicznych w rodzinie, wczesnej traumatyzacji, wielkości stresu, czasu jego trwania i intensywności, zależy też od przygotowania do znoszenia stresu oraz rodzaju reakcji na czynnik stresujący. Zależy również od właściwej psychofarmakoterapii i psychoterapii (Shalev, 1995).Literatura:Bremner J. D., at all.: Deficits in short-term memory in posttraumatic stress disorder. American Journal of Psychiatry 1993, 150, A. W. Holmstrom.: Rape trauma syndrome. American Journal of Psychiatry 1974, 131, M. B., Lorbeumbaum J. P., George M. S.: Potential role of the anteriorcingulate cortex in PTSD: Review of hypothesis. Depression and Anxiety 1999, 9, J. L.: Przemoc: Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne M. D., Hamner M. B.: Neurocognitive functioning in posttraumatic stress disorder. Neuropsychology Review 2002, 12, R. S., Kempe C. H.: Child abuse. Cambridge, Ma; Harvard University Press. M.: Współwystępowanie nadużywania/uzależnienia od alkoholu i zespół stresu pourazowego (PTSD). Nowiny Psychologiczne 1998, 2 , M.: Traumatyczny stres. Koncepcje i badanie. Warszawa: PAN A., Yehude R.: Resilience vulnerability and the course of posttraumatic reactoins. W: Traumatic stress: effects of overwhelming experience on mind, body, and society. Red.: B.,A. Van der Kolk, A.,C., McFarlane. New York: The Guilford Press D.: Biologia przemocy. Poznań: Media Rodzina A.,Y.: Stress versus traumatic stress: From acute homeostatic reactions to chronic psychopathology. W: Traumatic stress: The effects of overwhelming experience on mind, body, and society. Red.: B., A. Van der Kolk, A.,C. McFarlane New York: The Guilford Press der Kolk B.,A., The body keep the score: Approaches to the psychobiology of posttraumatic stress disorder. W: Traumatic stress: The effects of overwhelming experience on mind, body, and society. Red.: B., der Kolk, A.,C., McFarlane. New York: The Guilford Press der Kolk B., A.: The psychobiology of PTSD. Journal of Clinical Psychiatry, 1997,58, L.: The battered women. New York: Harper & Row tekstu: Paweł Krukow, dr Lipczyńskirecenzenci: hab. Anna Herzyk
post-traumatic stress disorder; a mental condition caused by having or seeing a very frightening or shocking experience, such as an accident or fighting in a war
Czym jest zespół stresu pourazowego? Przyczyny i symptomy wskazujące na PSTD Leczenie zespołu stresu pourazowego Zespół stresu pourazowego – jak pomóc? Przydatne linki Czym jest zespół stresu pourazowego? Nasze życie obfituje w nieoczekiwane wydarzenia, niestety nie zawsze pozytywne. Zdarza się, że doświadczamy czegoś, co wywołuje w nas silną reakcję emocjonalną, z którą nie jesteśmy sobie w stanie samodzielnie poradzić. Może to być wypadek, katastrofa, atak terrorystyczny, okaleczenie, gwałt, pożar, diagnoza poważnej choroby, utrata sprawności czy doświadczenie molestowania. Co więcej, sami nie musimy znajdować się w zagrożeniu, a jedynie widzieć w takiej sytuacji innych – podobne reakcje może wywoływać choroba bliskiej osoby lub jej śmierć, widok wypadku komunikacyjnego czy bycie świadkiem przestępstwa. W takich momentach naturalne jest, że pojawia się silny lęk, który trwać może nawet przez dłuższy czas. Jednak u niektórych ludzi doświadczenia te wywierają tak intensywne emocje, że nie są oni w stanie ich przepracować. Odczuwają oni strach, wciąż na nowo przeżywają traumatyczną sytuację i nie są w stanie pozbyć się obrazów pojawiających się w ich głowie. Mówimy wówczas o zespole stresu pourazowego (PTSD – Post traumatic stres disorder) powstałym się w wyniku niebezpiecznego wydarzenia, które skutkuje uczuciem silnego strachu, przerażenia czy bezsilności. Zdarza się również, że na zespół stresu pourazowego cierpią osoby, które nie doświadczyły jednego konkretnego wypadku, ale przez dłuższy czas znajdowały się w sytuacji wywołującej silne emocje. PTSD często diagnozuje się u ofiar przemocy domowej i molestowania w okresie dzieciństwa, u osób, które doświadczyły niewoli bądź tortur, a także tych, którzy zmagali się z poważną chorobą lub obserwowali jej rozwój u kogoś bliskiego. Przyczyny i symptomy wskazujące na PSTD Pierwsze symptomy zespołu stresu pourazowego mogą dać o sobie znać już w kilka tygodniu po przeżyciu traumatycznego doświadczenia. Zwykle pojawiają się w przeciągu sześciu miesięcy, utrzymują się przez co najmniej cztery tygodnie i poważnie zaburzają normalne funkcjonowanie. Należą do nich głównie: mimowolne wspomnienia, powracające obrazy, tzw. flashbacki i koszmarne sny sprawiające, że człowiek na nowo przeżywa traumatyczną sytuację, mogą pojawić się odrętwienie i skrajne unikanie sytuacji przypominających o wydarzeniu (np. odmowa wsiadania do samochodu po przeżyciu wypadku, zakrywanie uszu i ucieczka w reakcji na hałas przypominający odgłos burzy czy wybuchu), stałe napięcie mięśniowe i permanentne podenerwowanie skutkujące uczuciem ciągłego trzymania się na baczności, objawy fizyczne, takie jak rozstrój żołądka, biegunka, bóle głowy, galopujące serce, trzęsące się ręce i nogi, depresja, bezsenność i ataki paniki, drażliwość, niestabilność emocjonalna, wybuchy złości, problemy z koncentracją, szukanie pomocy w stosowaniu używek i środków psychoaktywnych. Ważne! Jeśli doświadczasz powyższych objawów i podejrzewasz, że cierpisz na zespół stresu pourazowego, nie czekaj – sięgnij po pomoc specjalisty. Zgłoś się do psychologa lub psychiatry, bądź poproś o radę pedagoga lub psychologa szkolnego – podpowiedzą ci, gdzie się udać po pomoc. Może być kilka powodów, dlaczego organizm reaguje w tak intensywny sposób na przeżyte wydarzenia. Dzięki powracającym obrazom nasz umysł może lepiej zrozumieć, co się stało, i tym samym przygotować się na wypadek ponownego doświadczenia traumatycznej sytuacji. Odrętwienie i zachowania unikowe chronią organizm przez przeciążeniem emocjami, zaś utrzymujący się stan gotowości pomaga poradzić sobie w przypadku ponownego znalezienia się w niebezpieczeństwie. Na pojawienie się zespołu stresu pourazowego może także mieć wpływ wysoki poziom adrenaliny – hormonu wydzielanego wskutek silnej reakcji stresowej. Utrzymywanie się go ponad normę prowadzi do napięcia, irytacji i bezsenności oraz nie pozwala organizmowi zrelaksować się i odpocząć. Wysoki poziom adrenaliny może również wpłynąć na proces przetwarzania pamięci i skutkować powracającymi obrazami i koszmarami. Leczenie zespołu stresu pourazowego Osoba cierpiąca na zespół stresu pourazowego musi sięgnąć po specjalistyczną pomoc psychologa lub psychiatry. Podjęcie terapii pozwala zrozumieć silną zależność pomiędzy myślami, uczuciami, symptomami fizycznymi i zachowaniami. Wszystkie te czynniki wpływają na siebie, zamykając osobę cierpiącą na PTSD w samonapędzającym się cyklu. Osoba, która doświadczyła wypadku samochodowego może być atakowana powracającymi obrazami i napływem niechcianych myśli (To była moja wina. Mogłam nie prosić o podwiezienie. Dlaczego nie poszłam pieszo?). Skutkuje to pojawiającymi się emocjami (np. strachem, złością na siebie i zdenerwowaniem, poczuciew winy) i objawami fizycznymi (poceniem się, drżeniem rąk, mdłościami czy przyspieszonym biciem serca. W leczeniu najważniejsze jest przerwanie tego cyklu, poradzenie sobie z traumą i doprowadzenie przez terapeutę chorej osoby do stanu, w którym będzie mogła bez emocji myśleć o wydarzeniu, nie będą pojawiały się w jej głowie niechciane myśli i obrazy, oraz opuści ją poczucie zagrożenia. Bardzo dobrymi wynikami cieszy się stosowanie psychoterapii. Dzięki rozmowom z terapeutą, przypominaniu sobie traumatycznego wydarzenia, analizowaniu go i próbie zrozumienia, pacjent pozwala sobie poradzić z bolesnymi wspomnieniami i wrócić do normalnego życia. Często stosuje się terapię behawioralno-poznawczą (CBT), która ma na celu zidentyfikowanie negatywnych myśli i ocenę ich prawdziwości, a przez to zmianę sposobu myślenia powodującego stany lękowe. Terapeuta pomaga pacjentowi zidentyfikować te myśli, które są dla niego szkodliwe, a później ocenić, ile wspólnego mają one z rzeczywistością. Przykładowo, myśl: „Jeśli wsiądę do auta, znowu wydarzy się coś strasznego” wywołuje strach oraz prowadzi do reakcji organizmu, np. ucisku w klatce piersiowej, skurczu żołądka czy oblania się potem. Najczęściej popełniamy błędy poznawcze, które zaburzają nasz obraz rzeczywistości: generalizujemy, katastrofizujemy, skupiamy się na swoim punkcie widzenia i żywimy przekonanie, że wiemy, co myślą i czują inni. Terapeuta pomaga je uchwycić i spojrzeć na nie w krytyczny sposób. W momencie zrozumienia, skąd biorą się negatywne myśli oraz jak wpływają na nasze uczucia i reakcje organizmu, możemy pokonać nasze trudności. Często zaleca się także terapie grupowe, dzięki którym pacjent może nie tylko podzielić się swoimi doświadczeniami, ale również wysłuchać historii podobnych do jego własnej. Pozwala to na przełamanie poczucia osamotnienia i zrozumienie, w jaki sposób inni radzą sobie z bolesnymi wspomnieniami. Stosowana jest też metoda desensytyzacji i przetwarzania poprzez ruch oczu (EMDR – eye movement desensitization and reprocessing). Polega ona na terapii ruchu oczu, podczas której terapeuta pomaga pacjentowi przepracować i zrozumieć doświadczenie traumatycznego wydarzenia. Zespół stresu pourazowego – jak pomóc? Będąc blisko osoby cierpiącej na zespól stresu pourazowego, możesz wesprzeć ją w codziennym funkcjonowaniu i prowadzeniu zdrowego trybu życia. Warto zainicjować wspólne aktywności, które będą działały relaksująco – spacer, ćwiczenia sportowe, obejrzenie filmu o lekkiej tematyce czy ćwiczenia oddechowe. Pamiętaj, że osoba cierpiąca na zespół stresu pourazowego może czuć się zdenerwowana i reagować wybuchami złości lub gniewu skierowanego na osoby chcące pomóc. Nie jest to jej winą – spowodowane jest faktem, że w danym momencie nie jest w stanie poradzić sobie ze swoimi emocjami. Wykaż się cierpliwością i bądź gotów do rozmowy, kiedy będzie na to gotowa. Wysłuchaj wówczas jej historii, starając się nie przerywać i nie opowiadać o swoich doświadczeniach – skup się na wysłuchaniu przyjaciela. Koniecznie zadbaj też o to, by sięgnęła po profesjonalną pomoc i skorzystała z porady psychologa lub pedagoga. Opracowano z pomocą: Przydatne linki: Linia Wsparcia dla Osób w Kryzysie Psychicznym – 800 70 22 22 Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12 Telefon Zaufania Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” – 116 111 Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100 „Antydepresyjny Telefon Zaufania” fundacja ITAKA – (22) 654 40 41 (porady psychiatry udzielane w każdy poniedziałek w godz. Adresy Poradni Pedagogiczno-Psychologicznych
Mergers. Zespół Stresu Pourazowego has been made a synonym of Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD.Works and bookmarks tagged with Zespół Stresu Pourazowego will show up in Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD's filter.
Syndrom Stresu Pourazowego – Jako typowe objawy opisuje się obejmujące epizody powtarzającego się przeżywania urazu na nowo w natrętnych wspomnieniach lub w snach. Objawy te występują na tle uporczywie utrzymującego się poczucia odrętwienia i otępienia uczuciowego, odizolowania od innych ludzi, niereagowaniu na otoczenie, anhedonii oraz unikaniu działań i sytuacji, które mogłyby przypominać przeżyty uraz. Częste są obawy przed wspomnieniami przypominającymi pacjentowi uraz, prowadzące do ich unikania. Mogą pojawiać się ostre wybuchy strachu, paniki lub agresji, wyzwalane przez bodźce powodujące nagłe przypomnienie sobie sytuacji urazowej. Zazwyczaj występuje stan nadmiernego pobudzenia układu autonomicznego ze wzmożonym stanem czuwania, wzmożonym odruchem orientacyjnym oraz bezsennością. Z powyższymi objawami i oznakami często współwystępują lęk i depresja, a także towarzyszące temu myśli samobójcze. Początek zaburzenia następuje nie bezpośrednio po urazie, ale po okresie utajenia, który może trwać nawet do kilku miesięcy, rzadko natomiast przekracza pół roku. U pewnego odsetka osób zaburzenie może mieć przebieg przewlekły, wieloletni, z przejściem w trwałą zmianę osobowości. Czynniki predysponujące ( określone cechy osobowości, uprzednie dekompensacje nerwicowe) mogą obniżać próg reakcji lub zaostrzyć przebieg zaburzeń. Opisywane powyżej objawy PTSD można pogrupować w czterech kategoriach: Nadmiernego pobudzenia, stanu ciągłej gotowości — uczucia jakby niebezpieczeństwo miało w każdej chwili powrócić; stan ten objawia się przyspieszonym rytmem serca oraz podwyższonym ciśnieniu tętniczym, potliwością, niepokojem, wrażliwością lub obojętnością na bodźce oraz reagowaniem nieproporcjonalnym lękiem i czujnym snem. Przeżywania katastrofy w snach i nawracających wspomnieniach — towarzyszące im emocje mogą dorównywać tym, które dana osoba odczuwała w chwili tragedii. Zawężenia spostrzegania i zachowania — stan odrętwienia, odizolowania od emocji, częściowe znieczulenie lub utrata poszczególnych wrażeń, zobojętnienie emocjonalne i bierność. Poczucia winy ocalałego — uczucie bycia winnym wobec tych, którzy nie przeżyli, rozmyślanie o swojej bezradności, o tym, że można było pomóc, zapobiec tragedii, przeżywanie winy z powodu odruchowego ratowania własnego życia. W klasyfikacji DSM-IV wyodrębniono zespół, który opisano jako complex PTSD, czyli złożony zespół stresu pourazowego lub inaczej disorders of extreme stress not otherwise specified (DESNOS). Są to bliżej nieokreślone zaburzenia w następstwie ekstremalnego stresu, który obejmuje: zmiany w zakresie regulacji impulsów afektywnych, wraz z trudnościami dotyczącymi modulacji złości i zachowań autodestrukcyjnych; zmiany w zakresie możliwości koncentracji i świadomości, prowadzące do amnezji oraz występowania epizodów dysocjacyjnych i depersonalizacyjnych; zmiany w zakresie autopercepcji, takie jak chroniczne poczucie wstydu; zmiany w zakresie relacji z innymi ludźmi, takie jak niezdolność do zaufania komuś czy niezdolność do bliższych związków emocjonalnych; somatyzacja problemów emocjonalnych; zmiany w systemach znaczeniowych. Zespół stresu pourazowego zaburza życie osób nim dotkniętych i znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Ponieważ jest to zaburzenie psychobiologiczne, ofiary traumatycznych zdarzeń nie przenoszą je do historii swojej pamięci, tylko odtwarzają co jakiś czas w umyśle oraz w przeżywaniu doznając różnych somatycznych objawów, często dokładnie takich jak w sytuacji traumy np. oblanie zimnym potem, kołatanie serca, drętwienie kończyn lub ogólne znieruchomienie. Obecnie badania wskazują, że u około 20% osób które doświadczyły traumatycznego zdarzenia będą zmagały się z PTSD (Breslau, Davis, Anderski, Peterson, 1991; Elliott, 1997; Kulka i in., 1990). Generalnie według współczesnej definicji uznaje się że PTSD może rozwinąć się u jednostki w reakcji na trzy rodzaje zdarzeń: 1) wypadki, w następstwie których występuje zagrożenie życia lub naruszenie integralności cielesnej lub jednostka przeżywa wspomniane sytuacje jako takie; 2) bycie świadkiem aktów przemocy w stosunku do innych osób; 3) usłyszenie o przemocy w stosunku do bliskich osób lub też nieoczekiwana śmierć bliskiej osoby. DSM IV wymienia zdarzenia które mogą kwalifikować się jako traumatyczne zarówno dla dorosłych jak i dzieci, są to przede wszystkim: walka, napaść seksualna lub fizyczna, bycie przetrzymywanym w charakterze zakładnika lub uwięzienie, akt terroryzmu, torturowanie, klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka. Wypadki i dowiedzenie się o zagrażającej życiu chorobie. Do objawów związanych z PTSD zalicza się: 1) powtórne przeżywanie zdarzenia w różnych formach sensorycznych (flashbacki), 2) unikanie bodźców przypominających o traumie 3) przewlekłe i nadmierne pobudzenie autonomicznego układu nerwowego. DSM IV uznaje, że wymienione objawy są czymś normalnym w reakcji na traumę. Zespół stresu pourazowego diagnozuje się wówczas, jeśli objawy utrzymują się dłużej niż miesiąc i występują w połączeniu z utratą takich funkcji jak praca czy relacje społeczne. Natomiast objawy somatyczne w PTSD które związane są z nadmiernym pobudzeniem AUN to: przyśpieszone bicie serca, zimny pot, szybki oddech, kołatanie serca, nadmierna czujność i nadmierna reakcja przestrachu. Kiedy objawy te przybiorą postać przewlekłą mogą dalej powodować zaburzenia snu, zaburzenia funkcji seksualnych, trudności z koncentracją i utratę łaknienia co jest dalszym znakiem rozpoznawczym dla zespołu stresu pourazowego.
Jeśli stoisz w obliczu nagłego traumatycznego zdarzenia lub jesteś ofiarą długotrwałego okresu nadużywania i przemocy, możesz rozwinąć zespół stresu pourazowego. Jednak nie każdy, kto przeszedł przez traumę, doświadcza zespołu stresu pourazowego i nie każdy z zespołem stresu pourazowego zmierzył się z czymś traumatycznym.
Zespół stresu pourazowego może odbijać się w sposób drastyczny na dotkniętej nim osobie. Koniecznie skonsultuj się z lekarzem, jeżeli rozpoznasz jego objawy u siebie lub bliskiej Ci stresu pourazowego, nazywany również PTSD, to zaburzenie psychiczne, którego doświadczają niektóre osoby po zetknięciu się z traumatycznym przeżyciem. Może być to katastrofa naturalna, wojna, wypadek, napad, porwanie, w każdej osobie, która doświadczyła traumatycznego przeżycia, zachodzą pewne zmiany. Często w tygodniach następujących po zdarzeniu jest o wiele bardziej ostrożna oraz odczuwa większy lęk i strach. To ostra reakcja na wysoki poziom szczęście większość osób jest w stanie samodzielnie wrócić do normalnego funkcjonowania, gdy już uda im się przepracować swoją traumę. Jednak niektórym się to nie udaje i odczuwają niepokój nawet, gdy są już stresu pourazowego: jakie są jego objawy?Każda osoba reaguje w inny sposób na traumatyczne wydarzenia, ale pojawia się wiele różnych objawów. Dlatego też, aby zdiagnozować PTSD u danej osoby, przynajmniej przez miesiąc muszą utrzymywać się u niej następujące objawy, które wywołują znaczący dyskomfort:Doświadczanie lub bycie świadkiem traumatycznych sytuacji może wywoływać zespół stresu pourazowego. Reminiscencje, Unikanie działań i sytuacji, Zaburzenia poznawcze i zaburzenia nastroju, Działania reaktywne. W dalszej części tekstu przyjrzymy się bliżej każdemu z tych tzw. flashbacks Powracające niepokojące wspomnienia, Koszmary senne, Intensywny i przewlekły dyskomfort psychiczny, Takie reakcje fizjologiczne jak hiperwentylacje, zaburzenia układu pokarmowego, ekstremalne zmęczenie lub ból mięśni. Unikanie działań i sytuacji Ignorowanie wspomnień, myśli lub uczuć związanych z traumatycznymi przeżyciami, Unikanie osób, miejsc, czynności lub sytuacji, które wzbudzają wspomnienia związane z traumatycznymi doświadczeniami. Zaburzenia poznawcze i nastroju Problemy z przypomnieniem sobie ważnych szczegółów dotyczący traumatycznych przeżyć, Negatywny stan emocjonalny, Utrata zainteresowania rzeczami, które kiedyś przynosiły przyjemność, Uczucie zdystansowania i obojętności. Działania reaktywne Coraz większe poirytowanie, Zachowania autodestrukcyjne, Nadmierna czujność, Poddenerwowanie, Trudności z koncentracją, Zaburzenia snu. Poza tym u osoby z PTSD mogą również pojawiać się następujące objawy dysocjacyjne: Depersonalizacja: Osoba dotknięta PTSD czuje, że jej miejsce nie jest w jej ciele. Odrealnienie: Osoba cierpiąca na PTSD czuje, że to, co przeżyła, nie jest prawdziwe. Dlaczego niektórzy ludzie doświadczają PTSD, a inni nie?Jak już stwierdziliśmy na samym początku, większość osób jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z traumatycznymi przeżyciami. Dlatego też przyczyny, które sprawiają, że zespół stresu pourazowego pojawia się u niektórych, a u innych nie, są różne. Jednak istnieje wiele czynników zwiększających ryzyko jego najważniejsze z nich: Przede wszystkim bycie kobietą. Okazuje się, że PTSD dotyka dwa razy tyle kobiet co mężczyzn, Poza tym historia zaburzeń mentalnych lub używanie narkotyków, Doświadczenie jednego lub więcej traumatycznych doświadczeń w dzieciństwie, Niski poziom serotoniny, Bycie świadkiem zranienia lub śmierci innych, Atak paniki podczas wydarzenia lub tuż po nim, Konieczność radzenia sobie z utratą ukochanej osoby, bólem fizycznym, urazem, utratą pracy lub domu, które wynikają bezpośrednio z wypadku, Mieszkanie w pobliżu miejsca, w którym doszło do traumatycznego wydarzenia, Brak wsparcia emocjonalnego, Poczucie wszechogarniającej beznadziei lub lęku. Widzisz więc, że połączenie tych czynników zwiększa intensywność zespołu stresu pourazowego u danej osoby. Tym samym doświadczanie jednego z powyższych czynników to nie to samo co doświadczanie większości z stresu pourazowego i jego leczeniePTSD można leczyć, podobnie jak inne zaburzenia mentalne. Co więcej, istnieje wiele różnych metod, które pozwalają poprawić jakość życia poznawczo-behawioralnaTerapia poznawczo-behawioralna to jedno z rozwiązań, którego skuteczność w leczeniu zespołu stresu pourazowego udowodniono niedawno. Zawsze najlepiej jest zdecydować się przeprowadzać ją pod nadzorem profesjonalisty specjalizującego się w tej w leczeniu zespołu stresu pourazowego zaleca się stosowanie terapii krótki opis najważniejszych aspektów tego rodzaju terapii: Restrukturyzacja poznawcza: Pacjent uczy się identyfikować swoje irracjonalne wierzenia na temat tego, co się zdarzyło i zastąpić je bardziej dokładnymi. Szkolenie z metod relaksacyjnych: Te techniki odgrywają kluczową rolę w lepszym radzeniu sobie z lękiem. Dzięki temu pacjent jest w stanie praktykować głębokie oddychanie, stopniowe rozluźnianie mięśni metodą Jacobsona, medytację, Tai Chi, czy wizualizację. Ekspozycja: Kiedy pacjent odzyskuje w pewnym stopniu kontrolę nad swoim lękiem, może nadejść czas na wystawienie się na niektóre bodźce odpowiedzialne za traumę. Terapia przetwarzania poznawczego: Ten rodzaj terapii łączy elementy terapii kognitywnej z teorią przetwarzania informacji. Grupy wsparciaTakie grupy wsparcia mogą być niezwykle pomocne dla wielu osób cierpiących na PTSD, zwłaszcza jeśli funkcjonują w środowisku, które nie zapewnia im wsparcia i zrozumienia. Spotykanie się z ludźmi o podobnych doświadczeniach ułatwiają werbalizację bólu. Wszystko dlatego, że łatwiej jest spojrzeć na swoje życie z perspektywy i wyciągać naukę z doświadczeń innych odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych (EMDR)Ta terapia została opracowana w latach 80. przez neurologa Francine Shapiro. Okazuje się, że jest niezwykle pomocna dla milionów osób cierpiących na zespół stresu pokrótce, metoda to opiera się na wywoływaniu serii ruchów gałek ocznych i bodźców słuchowych. Należy podkreślić, że jej zaleta polega na zmniejszaniu skutków traumy poprzez ułatwianie przepracowania doświadczenia Oprócz tego ułatwia zastąpienie negatywnych myśli i uczuć przyjmowane podczas zespołu stresu pourazowegoJeżeli jest to koniecznie, można uciec się do stosowania SSRI (selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny). Ten rodzaj leków zmniejsza natężenie objawów zespołu stresu pourazowego i łagodzi depresję. Jednak musisz pamiętać, że mogą być one przepisane jedynie przez lekarza i musisz przestrzegać określonego protokołu podczas ich uwagi dotyczące zespołu stresu pourazowegoNa samym końcu warto podkreślić, że chociaż objawy zespołu stresu pourazowego są często trudne do opanowania, to większość osób, które decydują się na rozpoczęcie terapii, jest w stanie pokonać swoją traumę. Dzięki temu koniec końców będą w stanie przypominać sobie, co się wydarzyło, nie odczuwając jednocześnie lęku i o traumatycznym wydarzeniu nigdy nie zaniknie, a terapia nie sprawi, że pacjent o nim zapomni. Jednak pozwoli mu przestać żyć przeszłością i postrzegać traumatyczne wspomnienia jako doświadczenia, z których można wyciągać może Cię zainteresować ...
Przegląd Zespół stresu pourazowego (PTSD) to stan zdrowia psychicznego spowodowany przerażającym wydarzeniem po tym, jak doświadczyłeś lub byłeś świadkiem tego wydarzenia. Objawy mogą obejmować koszmary senne i silny niepokój, a także niekontrolowane myśli o tym wydarzeniu. Zespół stresu pourazowego (PTSD) Większość ludzi, którzy przechodzą przez traumatyczne wydarzenia
PTSD, czyli zespół stresu pourazowego lub zaburzenie stresowe pourazowe, jest zaburzeniem lękowym oraz reakcją na traumę, czyli skrajnie stresujące wydarzenie, które przekracza zdolności do adaptacji i poradzenia sobie z nią. PTSD, czyli zespół stresu pourazowego lub zaburzenie stresowe pourazowe, jest zaburzeniem lękowym oraz reakcją na traumę, czyli skrajnie stresujące wydarzenie, które przekracza zdolności do adaptacji i poradzenia sobie z nią. Co może być traumą? Wojna, wypadek, katastrofa naturalna, kataklizm żywiołowy, napaść, gwałt, uprowadzenie, tortury, molestowanie seksualne, śmierć bliskiej osoby, a także informacja o rozpoznaniu choroby zagrażającej życiu lub dramatyczne doświadczenie po zażyciu substancji psychoaktywnej. W ciężkich sytuacjach po przeżyciu traumy większość ludzi odczuwa silny lęk, który może trwać nawet do 6 tygodni. U co trzeciej osoby objawy trwają dłużej - wiele miesięcy, a nawet lat. Wówczas mówi się o zespole stresu pourazowego. Typowo objawy PTSD ujawniają się z opóźnieniem w stosunku do traumatyzującego zdarzenia. Pierwsze symptomy manifestują się zazwyczaj w ciągu 6 miesięcy, czasem nawet kilku tygodni po wydarzeniu. Przebieg PTSD ma charakter zmienny, a jego symptomy mogą zarówno minąć, jak i towarzyszyć przez wiele lat. Syndrom stresu pourazowego ma bardzo różne objawy. Może to być napięcie, poczucie paniki i strachu, przygnębienie, złość, poczucie winy, a także poczucie bezradności czy wyczerpania. Typowe jest wrażenie odrętwienia i przytępienia uczuciowego, odizolowanie od innych ludzi, niezdolność do przeżywania przyjemności oraz brak reakcji na otoczenie. U osoby z PTSD obserwuje się stan nadmiernego pobudzenia wegetatywnego, nadmierną czujność i wzmożoną reaktywnością na bodźce (pozostawanie w bezustannym napięciu i podenerwowaniu). A objawy somatyczne? Często dokucza bezsenność, ból głowy, nieregularne bicie serca, jak również depresja. Pojawiają się myśli samobójcze, gwałtowne wspomnienia traumatycznego wydarzenia, koszmary senne, halucynacje i flashbacki. Osoby borykające się z PTSD unikają zwykle sytuacji, które kojarzą się im ze skrajnie stresującym wydarzeniem, które wywołało zaburzenie stresowe pourazowe. By poradzić sobie z dyskomfortem mogą także nadużywać alkoholu, środków przeciwbólowych lub narkotyków. Specjaliści dostrzegli kilka czynników predysponujących do wystąpienia PTSD. To między innymi dorastanie w rodzinie dysfunkcyjnej i doświadczenie traumy w dzieciństwie, poczucie braku kontroli oraz genetyczna podatność na zaburzenia psychiczne i cechy zaburzeń osobowości typu paranoicznego, antyspołecznego czy borderline, a także stresogenne zmiany życiowe. Nie bez znaczenia jest brak wsparcia ze strony bliskich lub środowiska rówieśniczego, jak również zażywanie nadmiernych ilości alkoholu oraz środków psychoaktywnych. W przypadku podejrzenia zespołu stresu pourazowego należy skontaktować się ze specjalistą, najlepiej z psychoterapeutą lub psychiatrą. Aby ustalić, czy niepokojące objawy wskazują na PTSD, można wykonać test na zespół stresu pourazowego. Trzeba jednak pamiętać, że to jedynie wskazówka – nie zastąpi profesjonalnej diagnozy i pomocy. Rozpoznawaniem zespołu stresu pourazowego zajmują się lekarze psychiatrzy. W celu postawienia diagnozy niezbędne jest zebranie szczegółowego wywiadu oraz przeprowadzenie badania stanu psychicznego pacjenta. Wśród kryteriów diagnostycznych PTSD kluczowe jest powiazanie pojawienia się objawów z konkretnym, traumatycznym wydarzeniem. Leczenie PTSD, w zależności objawów, ich nasilenia i uporczywości, obejmuje psychoterapię oraz farmakoterapię. Metodami pierwszego wyboru są psychoterapie skoncentrowane na traumie (ang. trauma-focused psychotherapies), dopiero w dalszej kolejności leki. Lekami stosowanymi w PTSD są substancje z grupy SSRI (selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny), które pomagają poradzić sobie zarówno z depresją, jak i lękiem. Bardzo ważnym elementem w procesie zdrowienia jest także wsparcie osób bliskich. Choć terapia jest często trudna i długotrwała, warto ją podjąć. Bywa, że nieleczony zespół stresu pourazowego nie tylko powoduje powracanie wspomnień z traumatycznych zdarzeń, które z kolei wywołują cierpienie, lęk lub smutek, co przekłada się na jakość codziennego funkcjonowania, ale i skutkuje trwałą zmianą osobowości. Celem leczenia zespołu stresu pourazowego jest zatem poprawa samopoczucia i społecznego funkcjonowania pacjenta, a także zapobieganie przekształcenia się istniejącego zaburzenia w trwałe zmiany osobowości.
. 147 160 140 25 90 454 380 431
zespół stresu pourazowego test
